Sự hình thành và phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin và mạng Internet đã tạo đà phát triển cho việc hình thành loại doanh nghiệp mới, doanh nghiệp ảo. Doanh nghiệp ảo đã làm thay đổi hình thức liên kết đầu tư kinh doanh từ chỗ liên kết giữa các hãng theo chiều dọc sang liên kết mạng: mỗi hãng độc lập chỉ chuyên thực hiện một công đoạn trong dây chuyền giá trị sản phẩm. Doanh nghiệp ảo là một hình thái tổ chức hoàn toàn mới, hoạt động trên cơ sở của những ngành công nghiệp tiên tiến, xuất hiện trong vòng 20 năm gần đây. *) Lợi thế của các doanh nghiệp ảo
Nguyên lý hoạt động của doanh nghiệp ảo là sử dụng chung nguồn lực (giống như sử dụng chung bộ nhớ ảo của máy tính) và năng lực cạnh tranh mà một công ty thực tế nào đó không có. Như vậy, doanh nghiệp ảo khác với doanh nghiệp truyền thống chủ yếu ở cách thức quản lý và không bị hạn chế giới hạn pháp lý, tài chính và không có thật ở dạng vật lý.
Doanh nghiệp ảo có các lợi thế chiến lược không thể bác bỏ:
– Chuyển đổi các khoản chi phí cố định thành các khoản chi phí lưu động bằng cách thay thế các khoản đầu tư xây dựng ban đầu và bất động sản bằng việc trả thù lao cho lực lượng lao động trực thuộc doanh nghiệp. Khả năng này cho phép tạo mức linh hoạt tối đa với tất cả các bộ phận trong doanh nghiệp, nhất là các bộ phận đang ở trạng thái không ổn định, cho phép hạ mức lợi nhuận, tăng mức cung cấp tài chính, yêu cầu về vốn đầu tư trở lên ít quan trọng hơn;
– Chuyển đổi giá gián tiếp thành giá trực tiếp bằng cách thay thế các tính toán giá đầy đủ và cơ sở phân chia (đôi khi tuỳ tiện đối với doanh nghiệp truyền thống) thu nhập cho các thành viên tham gia. Cách này làm tăng thường xuyên thông tin tài chính đã được phân tích và giảm chi phí về tổ chức, nhất là chi phí kiểm tra quản lý.
– Chuyển đổi quyền lao động thành quyền kinh doanh bằng cách thay thế một công ty lớn bằng nhiều xí nghiệp nhỏ trên cơ sở đóng góp cổ phần của những người hưởng lương.
Ba lợi thế nêu trên của doanh nghiệp ảo đã được giới doanh nhân hết sức quan tâm. Họ coi đây là phương thức tổ chức có ưu thế lớn về kinh tế do không phải đầu tư vốn lớn.
*) Cấu trúc và tính lôgíc của doanh nghiệp ảo:
Cấu trúc của doanh nghiệp ảo chính là mạng lưới các hãng hoạt động độc lập với nhau nhưng có các nguồn lực dùng chung và năng lực cạnh tranh chủ yếu dựa vào công nghệ thông tin.
Tính logic trong hoạt động của doanh nghiệp ảo dựa trên cơ sở của phương pháp phân tách truyền thống giữa lý thuyết tổ chức và phân tích chiến lược. Những mô hình doanh nghiệp ảo đầu tiên được ứng dụng ở Mỹ dùng để xác định tối ưu hoá danh mục đầu tư kinh doanh các loại cổ phiếu rất khác nhau.
Yêu cầu đối với doanh nghiệp ảo đương nhiên là phải tương thích với nền kinh tế mới – nền kinh tế toàn cầu. Trên thực tế, doanh nghiệp ảo có cả hai tính chất: tính toàn thể (hướng ngoại) để có thể sử dụng được nguồn tài chính vượt qua khối lượng mà bản thân doanh nghiệp có được, tính chất thứ hai là tích hợp các nguồn cơ sở vật chất nội tại của doanh nghiệp. Cho đến nay, phần lớn các doanh nghiệp ảo còn chưa được đánh giá đúng với khả năng mà nó được, nguyên nhân chính là các doanh nghiệp này còn bị hạn chế về nguồn tài chính.
Cũng giống như các hình thức tổ chức khác, hình thức tổ chức của doanh nghiệp ảo chịu sự chi phối của nhiều yếu tố ngẫu nhiên. Nhưng có lẽ yếu tố quan trọng nhất và thường xuyên tác động đến các doanh nghiệp là môi trường kinh doanh không ổn định. Do đó, trong các ngành công nghiệp nặng và các lĩnh vực dịch vụ cơ bản nếu nhu cầu được dự báo tốt và kịp thời thì hoạt động của doanh nghiệp sẽ mang lại hiệu quả tốt. Và có lẽ trong tình huống môi trường kinh doanh luôn không ổn định thì doanh nghiệp ảo có khả năng thích ứng tốt hơn so với cấu trúc của các doanh nghiệp truyền thống.
Theo bwportal
