“Mảnh đất vàng” cho DN kinh doanh bán lẻ

Bà đánh giá thế nào về tiềm năng của thị trường kinh doanh bán lẻ tại VN?

Với tốc độ phát triển kinh tế và mức sống ngày càng cải thiện, thị trường Việt Nam có tiềm năng và sức hấp dẫn cao đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Bán lẻ Việt Nam tuy hiện đang đứng ở tốp ngoài 30 song vẫn là một thị trường có sức hút mạnh mẽ, đầu tư trong vài năm gần đây của các DN đầu tư trực tiếp nước ngoài và một số DN trong nước vào lĩnh vực siêu thị và trung tâm thương mại hiện đại đã chứng minh điều đó.

Bà Đinh Thị Mỹ Loan – Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư bán lẻ Việt Nam

Cơ hội như vậy, nhưng thách thức còn nhiều, trước hết các DN Việt Nam phải cạnh tranh với các đối thủ mạnh là các DN nước ngoài tiềm năng vốn lớn, công nghệ kinh doanh giỏi, công tác quản trị doanh nghiệp chuyên nghiệp và được hỗ trợ của các công ty mẹ ở nước ngoài, chủ động trong chuỗi thu mua – phân phối toàn cầu.

Thưa bà, ngoài các DN bán lẻ trong nước thì hiện nay những “ông lớn” trong lĩnh vực kinh doanh bán lẻ ở nước ngoài đã đổ bộ vào thị trường VN.

Cho đến thời điểm này, cơ quan chức năng của VN đã cấp phép một số DN trong lĩnh vực phân phối có vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam như Tập đoàn Casino của Pháp (hệ thống siêu thị BigC), Metro của Ðức (các trung tâm Metro Cash&Carry), Lotte (Hàn Quốc), Aeon (Nhật Bản), Parkson (Malaysia), Robinson của Thái Lan (với trung tâm mua sắm Robins),… Ngoài ra, các tập đoàn bán lẻ lớn của thế giới như Walmart (Mỹ), Auchan (Pháp), Emart (Hàn Quốc),… hiện cũng đang nhòm ngó và có ý định đến việc thành lập cơ sở của mình tại VN.

Phải nói rằng, phần lớn các tập đoàn này đều có thế mạnh về tài chính, kinh nghiệm, công nghệ,… khiến các DN kinh doanh bán lẻ trong nước phải đối mặt với rất nhiều khó khăn trong cạnh tranh, phân phối hàng hóa. Cuộc cạnh tranh này theo tôi, do không cân sức về nhiều yếu tố như vốn, kinh nghiệm, hàng hóa… DN nội sẽ ngày càng bị lép vế.

Mới đây, Tập đoàn Metro (Ðức) ký thỏa thuận chuyển nhượng lại hệ thống Metro Việt Nam cho Tập đoàn Berli Juker (BJC) của Thái Lan theo tôi sẽ là cú sốc đối với DN kinh doanh thị trường bán lẻ trong nước. Hiện nay, do vị trí địa lý Thái Lan gần Việt Nam, chi phí vận chuyển rất rẻ cho nên hàng Thái có cơ hội tràn ngập thị trường Việt Nam.

Vậy điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp các DN sản xuất trong nước như thế nào, thưa bà?

Nếu không có phương án nâng cao chất lượng, mẫu mã, cung cách bán hàng và giảm giá, các DN trong nước sẽ khó cạnh tranh được với hàng hóa Thái vốn có chất lượng và mẫu mã bắt mắt. Do vậy, Nhà nước cần xây dựng các “hàng rào kỹ thuật”… Nếu không có chính sách hỗ trợ rõ ràng của Nhà nước đến một lúc nào đó, các DN trong nước sẽ buộc phải sáp nhập, thậm chí phải bán lại cho các tập đoàn nước ngoài để tiếp tục phát triển và tồn tại.

Mặc dù có nhiều cơ hội và lợi thế, nhưng nếu không có chiến lược cụ thể và không có chính sách hỗ trợ, doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ thu hẹp thị phần, khi ngày càng có nhiều nhà đầu tư nước ngoài có mặt tại Việt Nam, và nước ta phải mở cửa hoàn toàn thị trường bán lẻ vào năm 2015.

Theo tính toán của các chuyên gia, trung bình cứ 100.000 dân thì cần có 1 đại siêu thị, 1 trung tâm thương mại; cứ 10.000 dân cần 1 siêu thị cỡ trung bình; còn 1.000 dân cần 1-3 cửa hàng tiện lợi.

Trước sức ép cạnh tranh như vậy, các DN bán lẻ trong nước luôn nỗ lực chiếm lĩnh thị trường. Chuỗi siêu thị Fivimart của Công ty cổ phần Nhất Nam đã cố gắng đổi mới, mở rộng hệ thống bán lẻ nhằm tăng thị phần DN bán lẻ trong nước. Fivimart đã ký hợp đồng trực tiếp với các nhà sản xuất nhằm bảo đảm chất lượng sản phẩm hàng hóa, kéo giá siêu thị gần về với giá chợ. Công ty Nhất Nam đã phối hợp Sở Công thương các địa phương tìm được nhà sản xuất uy tín, trực tiếp đưa sản phẩm về tổng kho, tự đóng gói, bảo đảm giá rẻ và chất lượng.

Hiện thị phần của các DN bán lẻ nước ngoài vẫn chưa áp đảo DN trong nước. Hiện nay, cả nước có khoảng 900 cơ sở bán lẻ hiện đại (siêu thị, trung tâm thương mại,…) trong đó khoảng 7% của DN có vốn đầu tư nước ngoài. Hiện Bộ Công thương đang nỗ lực hoàn thiện khung pháp lý, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các DN phân phối, cả DN trong nước và DN có vốn đầu tư nước ngoài cùng với những giải pháp hỗ trợ phát triển hệ thống phân phối hàng hóa một cách cụ thể.

Các DN Việt Nam nên tận dụng tốt các thế mạnh vốn có của mình như nắm bắt tốt hơn thị hiếu người tiêu dùng, xác định rõ thị trường mục tiêu, có các hoạt động quảng bá thương hiệu bài bản, hiệu quả, từng bước xây dựng hệ thống bán lẻ văn minh, hiện đại đi đôi với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thái độ phục vụ văn minh, nâng cao sức cạnh tranh để chiếm lĩnh thị trường.

Theo bà, để tạo động lực cho DN nội kinh doanh dịch vụ bán lẻ, Nhà nước cần có chính sách gì để hồ trợ khu vực DN này phát triển?

Chỉ tính riêng chi phí mặt bằng kinh doanh đã chiếm từ 30-40% vốn đầu tư của DN. Trong khi đó, các DN bán lẻ ngoại lại có thế mạnh về vốn, tài chính, thương hiệu, mạng lưới, kỹ năng, con người… Do đó, DN nội cần có chiến lược kinh doanh hợp lý, đào tạo nhân lực, đẩy mạnh liên kết giữa nhà sản xuất – phân phối – bán lẻ để có mức giá hấp dẫn… đồng thời rất cần cơ chế, chính sách của nhà nước hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho DN bán lẻ trong nước mở rộng thị phần.

Một trong những điểm nâng cao cạnh tranh cho DN bán lẻ nội chính là phải giải quyết được mặt bằng bán lẻ. Chúng tôi kiến nghị, Nhà nước cần ban hành chính sách ưu đãi giao, cho thuê đất để phục vụ bán lẻ. Đối với hai đô thị lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, ở các công trình công cộng đề nghị cho các DN bán lẻ Việt Nam tham gia sử dụng có hiệu quả quỹ mặt bằng ở các tuyến Metro, điểm bán lẻ dưới lòng đất để phát triển.