Sau bốn năm (2010 – 2013), theo dõi hoạt động của hơn 8.000 doanh nghiệp, nhóm nghiên cứu thấy rằng, chỉ 11% doanh nghiệp Việt Nam nhận được chuyển giao công nghệ từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).
Ảnh minh họa
Đây là kết quả đưa ra tại Báo cáo Năng lực cạnh tranh và công nghệ ở cấp độ doanh nghiệp tại Việt Nam, do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp cùng Tổng cục Thống kê, Đại học Copenhagen (Đan Mạch) thực hiện, công bố sáng 3/11.
Giáo sư John Rand, Đại học Copenhagen – thành viên nhóm nghiên cứu cho biết, phần lớn hoạt động chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp trong nước đến từ các doanh nghiệp nước khác (khoảng 66%); chỉ 1/5 doanh nghiệp Việt có quan hệ với làm ăn với doanh nghiệp FDI (trong khi liên hệ giữa các doanh nghiệp FDI với nhau rất chặt chẽ). Tác động lan tỏa khoa học công nghệ từ doanh nghiệp FDI sang doanh nghiệp trong nước không xuất hiện thông qua các kênh điển hình (đối tác sản xuất).
Ngoài ra, 90% doanh nghiệp Việt không thực hiện và không bỏ kinh phí để nghiên cứu đổi mới công nghệ, do đầu tư tốn kém, khả năng thất bại cao.
Từ thực tế doanh nghiệp FDI chuyển giao công nghệ ít ỏi, chuyên gia kinh tế – TS.Phạm Chi Lan kiến nghị xem xét lại chính sách thu hút FDI hiện nay. Theo đó, thay những ưu đãi dựa trên lời hứa của nhà đầu tư bằng ưu đãi trên thực tế chuyển giao công nghệ.
“Doanh nghiệp trong nước nhận được ít ưu đãi khó cạnh tranh với các doanh nghiệp FDI nhận được nhiều ưu đãi, nên các doanh nghiệp FDI thường chơi với nhau. Do đó, chính sách cần tạo sân chơi sòng phẳng giữa các doanh nghiệp”, bà Lan nói.
Vị chuyên gia này lấy ví dụ trường hợp của Samsung Việt Nam. Ngoài ưu đãi cho Samsung, cả doanh nghiệp con đi kèm cũng được ưu đãi lớn, như về đất đai, miễn giảm thuế… Trong khi doanh nghiệp trong nước vẫn phải thuê đất giá cao, thuế thu nhập doanh nghiệp 22%, khiến giá sản phẩm cao. “Như vậy doanh nghiệp FDI chơi với doanh nghiệp trong nước làm gì?”, bà Lan nói.
Theo TS.Lê Đăng Doanh, khi lợi nhuận của doanh nghiệp chủ yếu dựa vào tài nguyên, cơ chế xin cho, kiếm lời từ quan hệ, doanh nghiệp sẽ chưa đầu tư cho khoa học công nghệ. Trong khi, đầu tư cho công nghệ gặp quá nhiều rủi ro, vừa tung ra sản phẩm mới đã lập tức có sản phẩm nhái, hàng lậu; Doanh nghiệp làm hại môi trường thì được lợi, còn hậu quả toàn xã hội gánh. “Chừng nào còn những bất cập đó thì doanh nghiệp Việt chưa thể phát triển”, ông Doanh nói.
Theo Báo Tiền Phong
